De eindafwerking van Klanken van Oorsprong is van start gegaan. Na maanden van opnames en montage zit de film dan eindelijk ‘op slot’. Een Sound Engineer en een Color Corrector zetten nu de puntjes op de i, om de film klaar te maken voor de ultieme bioscoopervaring. De film gaat op 3 juni in première in Den Haag.
Een deel van de motivatie om Klanken van oorsprong te willen maken kwam voort uit de wens om een lang onderbelichte en belangrijke bladzijde in de geschiedenis van de Nederlandse muziek onder de aandacht te brengen en vast te leggen in een film. Daarbij speelt de wens mee om de zichtbaarheid van Indische Nederlanders in de muziekcultuur van Nederland en daarbuiten te vergroten en via de film het bestaansrecht te geven dat hen toekomt.
Een volgende, fundamenteler reden om de film te willen maken ligt in de sterk gevoelde wens om invoelbaar te maken hoe het is om als nieuwkomer in een nieuw land je plek te moeten vinden en in een onbekende omgeving waar culturele verschillen een grote rol spelen, vorm te geven aan je talenten. De film haakt hiermee aan bij de actuele vluchtelingenstroom naar Europa. De afwijzende reacties hierop in Nederland en daarbuiten roepen bij mij een grote behoefte op duidelijk te maken hoe moeilijk het is om in een geheel nieuwe omgeving een leven op te bouwen en hoe waardevol de talenten van mensen zijn voor het nieuwe land. Mijn persoonlijke geschiedenis speelt sterk door in deze behoefte. Ik ken de ervaringen van nieuwkomers uit de eerste hand en al is de concrete context altijd anders, gevoelens van vreemdheid en ontheemdheid spelen altijd een grote rol.
Het unieke van het verhaal van Indische Nederlanders is dat er inmiddels meerdere generaties zijn, waardoor duidelijk wordt hoe een geschiedenis van vlucht en ontvangst door kan werken in de tijd. Onder de Indische Nederlanders zijn tal van trauma’s ontstaan waarvan wellicht een aantal niet nodig waren geweest als Nederland hun achtergrond had (herkend en) erkend en een meer open houding gehad naar hen toe. Op zichzelf en in samenhang met mijn twee eerdere films Buitenkampers – Boekan Main! uit 2014 (over de lotgevallen van Indische Nederlanders tijdens de oorlog en de Bersiaptijd) en Contractpensions. Djangan Loepah! uit 2009 (over de door onbegrip en vooroordelen getekende ontvangst in Nederland) is Klanken van oorsprong (over de culturele bijdrage van Indische Nederlanders) uitermate geschikt voor het kweken van begrip voor nieuwkomers in onze maatschappij.
De urgentie van het maken van de film schuilt tevens in de hoge leeftijd en/of gezondheid van een aantal personages. Sandra Reemer, Riem de Wolff, Hans Consten en Rob van Rees die in deze film verschijnen, zijn inmiddels helaas overleden. Het belang van hun verhalen in de film bestaat er onder andere uit dat zij de jonge generatie muzikanten kunnen vertellen over hun achtergrond en daarmee aan hun identiteit invulling kunnen geven. Andersom is dit ‘gesprek’ tussen jong en oud belangrijk in de film, omdat het aan het publiek laat zien hoe een veranderende culturele identiteit doorwerkt naar de toekomst.
Personages
De personages in de film zijn zo gekozen dat zij ieder een deel van het verhaal vertegenwoordigen. Om ervoor te zorgen dat de verschillende aspecten van het verhaal goed aan bod kunnen komen, zijn mensen gezocht van verschillende generaties die werken in verschillende muziekstijlen. Bij de keuze heb ik erop gelet dat er een mooi spectrum ontstaat van de verschillende manieren waarop het verleden bij hen heeft doorgewerkt.
Door mensen uit de 1e, 2e en 3e generatie Indische Nederlanders te kiezen kan ik laten zien hoe de geschiedenis wordt doorgegeven. Beroemd geworden of geweest zijn was geen absoluut criterium, wel gaat het erom mensen aan bod te laten komen met een ontegenzeggelijk muzikaal talent. De film gaat over de impact van de geschiedenis in hun persoonlijk leven en carrière en brengt zo de ups & downs aan het licht waarmee zij op grond van een groot talent de cultuur in een land mede vormgeven.
De rol van de ogenschijnlijke niet-Indo ‘buitenstaanders’ in de film, Kaz Lux, Leo Blokhuis, de Duitse verzamelaars Bernd Ruttgers en Peter Noever wordt daarmee ook helder. Zij geven stem aan de belangrijke rol van de muziek van Indische Nederlanders in Nederland en daar buiten.
